Nhiều quý ông thường ngần ngại khám bệnh. Họ thường xem chuyện gặp bác sĩ là chuyện chặng đặng đừng. Dưới đây là những triệu chứng mà đàn ông không nên bỏ qua.
Đau ngực
Hãy cẩn thận với những cơn đau thắt ngực, cũng như những cảm giác như “ợ nóng” hoặc “khó tiêu”, kèm với vã mồ hôi và khó thở. Mỗi năm có hơn 120.000 người bị tai biến tim mạch, nhưng không phải tất cả các triệu chứng đều có thể nhận biết dễ dàng. Do đó, hãy sớm phát hiện mối hiểm họa đang cận kề khi cảm thấy đau nhói ở ngực lan đến tay, cổ hoặc hàm, cảm giác mệt, vã mồ hôi và khó thở.
Những triệu chứng ít gặp hơn bao gồm đau mơ hồ, nặng ngực, đau ngực lan ra sau lưng hoặc xuống vùng thượng vị, cảm giác khó tiêu, đau đầu nhẹ hoặc chóng mặt kèm với đau ngực.
Mức độ đau ngực có thể thay đổi từ nhẹ đến dữ dội, người bệnh thường cảm thấy như bị bóp nghẹt, đè ép, tức ngực. Dù thế nào đi nữa, đau ngực là một dấu hiệu rất quan trọng cần phải giải quyết ngay lập tức.
Thay đổi thói quen tiểu tiện
Nếu quý ông cần phải thức dậy nhiều lần trong một đêm để tiểu, hoặc tiểu nhiều lần khi uống nhiều rượu và cà phê thì đã đến lúc cần phải tìm đến bác sĩ. Tiểu nhiều lần, đặc biệt là về đêm, phải rặn để tiểu hoặc dòng nước tiểu yếu, tiểu gấp, tiểu không hết là những dấu hiệu cho thấy quý ông đang có vấn đề của tuyến tiền liệt.
Phì đại tuyến tiền liệt, viêm tuyến tiền liệt hoặc thậm chí là ung thư tuyến tiền liệt có thể là “thủ phạm” của những khó chịu trong tiểu tiện vừa nêu. Đái tháo đường cũng là một nguyên nhân cần phải loại trừ.
Tiêu phân máu
Chớ nên bỏ qua nếu quý ông phát hiện trong phân có máu. Hãy đến ngay bác sĩ khi thấy bất thường này. Ung thư đại-trực tràng đứng hàng thứ ba trong số những ung thư thường gặp ở nam giới, chỉ sau ung thư phổi và ung thư tuyến tiền liệt. Mỗi năm, có hơn 20.000 người ở Hoa Kỳ được phát hiện mắc ung thư đại-trực tràng. Cũng như bất kỳ các loại ung thư khác, điều trị càng dễ dàng hơn khi bệnh được phát hiện càng sớm.
“Bụng bia”
Nhiều quý ông thường phớt lờ và tự an ủi rằng “chỉ là bụng to một chút thôi mà”. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu cho thấy những quý ông có nhiều mỡ vùng eo có nguy cơ cao mắc những bệnh trầm trọng hơn những quý ông có nhiều mỡ vùng hông và đùi. Quý ông có vòng eo hơn 94cm có nguy cơ cao mắc bệnh tim mạch, đái tháo đường týp 2 và một số loại ung thư hơn.
Một vòng eo lớn có thể làm tăng nguy cơ tăng huyết áp, bệnh tim mạch và đái tháo đường. Trong giai đoạn đầu, đái tháo đường thường không có triệu chứng nhưng bắt đầu điều trị từ giai đoạn này là tốt nhất. Tương tự, tăng huyết áp vốn làm tăng nguy cơ bệnh tim và đột quỵ cũng thường không có triệu chứng trong thời gian đầu.
“Trên bảo, dưới không nghe”
Rối loạn cương là tình trạng không có khả năng đạt được hoặc duy trì cương cứng đủ để thỏa mãn tình dục. Mặc dù triệu chứng này khá dễ nhận biết, nhưng nhiều quý ông thường ngần ngại đến khám tại các bác sĩ nam khoa. Nhiều quý ông chỉ xem tình trạng rối loạn cương là chuyện đơn thuần do tuổi tác mà không biết rằng đó còn là biểu hiện của những bệnh tiềm tàng. Khoảng 50% số quý ông tuổi từ 40 – 70 có rối loạn cương ở những mức độ khác nhau. Rối loạn cương có thể là hậu quả do các mạch máu của dương vật bị xơ hẹp. Như vậy, rối loạn cương là dấu hiệu chỉ điểm rằng các mạch máu cho tim và não cũng đang diễn tiến xơ hẹp.
Tình trạng “trên bảo, dưới không nghe” là lời cảnh báo sớm rằng quý ông đang có nguy cơ có nồng độ cholesterol cao trong máu, bệnh tim mạch và đột quỵ. Quý ông cần đến gặp bác sĩ dù rối loạn cương ở mức độ nào. Nhờ vậy, không chỉ giúp nâng cao chất lượng cuộc sống cho các quý ông có tuổi, mà còn hữu ích trong việc phát hiện và điều trị sớm những bệnh tiềm ẩn khác.
Những nguyên nhân làm giảm khả năng sinh sản ở nam giới
Có nhiều nguyên nhân gây giảm chất lượng và số lượng tinh trùng của nam giới. Trong số đó, có những nguyên nhân rất thường gặp và hoàn toàn có thể phòng tránh.
Rượu
Các nhà khoa học thuộc Trung tâm Sinh sản Aberdeen (Scotland) sau khi nghiên cứu trên 16.000 mẫu tinh dịch của 7.500 đàn ông trong vòng 13 năm đã đưa ra cảnh báo chính thức về tác hại rõ rệt của rượu và thuốc lá lên chất lượng tinh trùng.
Họ cũng thấy rằng lượng tinh trùng trong tinh dịch nam giới ngày nay đã sụt giảm gần 1/3 so với những năm trước 1989 (từ 87 triệu tinh trùng/1ml tinh dịch trước năm 1989 xuống còn 62 triệu năm 2002) và có khả năng sẽ sụt giảm hơn nếu không có biện pháp phòng ngừa thích hợp. Nghiên cứu còn cho thấy, chất lượng tinh trùng của nam giới cũng kém hơn trước do đó sẽ ảnh hưởng rất lớn đến khả năng có con của họ sau này.
Thuốc lá
Khói thuốc lá chứa rất nhiều độc chất, gồm có: nicotin, CO, các chất sinh ung thư, các chất thuộc nhóm benzen…Thuốc lá không chỉ làm giảm tuổi thọ của con người 5 – 8 năm mà còn làm giảm khả năng sinh sản. Thuốc lá làm giảm số lượng và độ di động của tinh trùng. Nicotin trong khói thuốc gây hại không chỉ với nam giới, ở nữ giới, việc tiếp xúc nicotin có thể gây co thắt ống dẫn trứng làm tăng nguy cơ chửa ngoài tử cung.
Thử nghiệm trên động vật cho thấy nicotin và các chất thơm gốc benzen có thể làm tinh trùng dị dạng hay teo tinh hoàn. Ở người, thuốc lá có thể gây các bất thường di truyền lên tinh trùng và ảnh hưởng lên các cháu bé sinh ra. Thuốc lá còn có thể làm tăng tần suất rối loạn cương và giảm ham muốn tình dục ở nam giới. Việc cai thuốc lá có thể cải thiện đáng kể chất lượng tinh trùng, hoặc ngăn chặn tình trạng xấu hơn có thể xảy ra.
Căng thẳng về thể chất và tinh thần
Hầu hết những căng thẳng về thể chất và tinh thần quá mức đều có thể làm giảm số lượng tinh trùng: stress về tình cảm; làm việc vất vả hay chơi thể thao quá sức.
Mặc quần áo bó sát người
Mặc quần jean quá chật có thể ảnh hưởng nên quá trình phát triển cơ quan sinh dục và gây những chấn thương do đè ép.
Mặc quần chật, nhất là quần lót chật, làm tinh hoàn bị ép sát vào người đồng thời thông khí kém gây ra sự tăng nhiệt độ vùng da bìu. Ngoài ra, quần lót cũng không nên dùng loại chế tạo hoàn toàn bằng chất liệu ni lông vì loại vải này dễ tích điện và điện trường sinh ra liên tục tại bìu sẽ ảnh hưởng đến sự sinh sản tinh trùng.
Để quá trình sinh tinh diễn ra bình thường, nhiệt độ vùng da bìu phải thấp hơn thân nhiệt 2 – 30C, tình trạng tăng nhiệt độ vùng da bìu kéo dài lâu ngày có thể làm giảm chất lượng tinh trùng.
Tình trạng tăng nhiệt độ tương tự cũng diễn ra ở những người phải ngồi nhiều ở một chỗ như tài xế, phi công, nhân viên văn phòng.
Để tránh tình trạng trên, lời khuyên là mặc các loại quần áo rộng rãi, thoáng mát và chọn những vật liệu thoáng, thấm mồ hôi tốt để việc tản nhiệt của da bìu diễn ra dễ dàng.
Làm việc trong môi trường nhiệt độ cao
Những người làm việc trong các ngành nghề phải thường xuyên tiếp xúc với nhiệt độ cao thường có suy giảm chất lượng tinh trùng. Các nghề đó gồm: thợ rèn, thợ hàn, thợ luyện kim, đầu bếp…
Bức xạ, sóng điện thoại di động
Theo kết quả nghiên cứu khoa học mới nhất của các chuyên gia Hungari, sóng ĐTDĐ có thể hủy hoại các tinh trùng của nam giới. Người cho ĐTDĐ vào túi quần và đeo ở thắt lưng thường xuyên sẽ bị giảm chất lượng tinh trùng.
Gần đây, người ta chứng minh rằng sử dụng máy tính xách tay đặt trên đùi cũng làm giảm số lượng tinh trùng. Nguyên nhân có thể do nhiệt độ cao và từ trường do máy phát ra ảnh hưởng đến hiện tượng sinh tinh.
Các tế bào sinh tinh trùng rất nhạy cảm với phóng xạ. Xạ trị, tia X, các dạng phóng xạ khác ảnh hưởng nhiều đến quá trình sản xuất tinh trùng. Sau khi ngưng nguồn tiếp xúc, quá trình sinh tinh mất khoảng 2 năm để hồi phục, đôi khi hoàn toàn không hồi phục
Tắm nước nóng
Nếu đi tắm hơi, nhiệt độ trong phòng tắm lên tới 70 – 80oC, so với phòng tắm bình thường nhiệt độ cao gấp hơn 2 lần. Đó là điều hết sức bất lợi cho tinh trùng. Các chuyên gia cảnh báo rằng, dù là tắm nóng hay tắm hơi, nhiệt độ khoảng 34oC là thích hợp nhất.
Đi xe đạp
Khi đi xe đạp, nhất là xe đạp thể thao, lưng người lái sẽ phải cong lên liên tục. Tinh hoàn bị đè vào giữa yên xe và vùng đáy chậu gây nên tình trạng chèn ép, thiếu máu nuôi. Ngoài ra, tinh hoàn thường xuyên bị sức nén và cọ xát (nhất là với loại xe đạp thể thao) nên thường xuyên bị sung huyết, nhiệt độ vùng bìu cũng ở mức cao.
Vì vậy, các tay đua chuyên nghiệp đi xe đạp liên tục mỗi ngày nhiều giờ và kéo dài hàng tháng sẽ có ảnh hưởng xấu đến đến sinh sản tinh trùng.
Các loại thuốc
Tiền căn dùng thuốc: một số thuốc chữa bệnh có thể gây tổn hại tạm thời hay vĩnh viễn quá trình sinh tinh như hóa trị ung thư, hormone, cimetidin, sulphasalazine, spironolactone, các thuốc huyết áp.
Hóa chất và thuốc trừ sâu
Một số chất ô nhiễm được ghi nhận có ảnh hưởng rõ rệt lên chất lượng tinh trùng bao gồm: các gốc oxy tự do, các hóa chất diệt côn trùng, diệt cỏ (DDT, aldrin, dieldrin, PCPs, dioxin, furan…), một số hydrocarbon (ethylbenzene, bezene, toluen, xylene…), một số chất bảo quản, hóa chất có trong vật liệu xây dựng, nội thất…
Các kim loại nặng
Tiếp xúc trong thời gian dài với kim loại nặng như chì, cadmium, arsenic làm giảm số lượng tinh trùng. Một lượng rất nhỏ kim loại nặng có trong tinh dịch có thể ức chế nhiều enzyme quan trọng cho quá trình thụ tinh trứng của tinh trùng.
BS. NGUYỄN ĐẠT NGUYÊN
Mọi bài vở cộng tác và góp ý xin gửi về [email protected]
