Tác giả: Ông Giăng.
Thời kỳ hình thành sách: Khoảng năm 90 S.C, sau khi thế hệ con cháu của các Cơ Đốc nhân thời sứ đồ Giăng đã trưởng thành.
Mục đích: Nhằm mời gọi độc giả tin Chúa Cứu Thế Giê-xu để nhận được sự sống vĩnh cửu.
Đối tượng: Thành phần người tin Đức Chúa Trời nhưng không biết rõ họ có tin Chúa Cứu Thế Giê-xu hay không.
Tản mạn
Ngày 30.06.1859, diễn viên xiếc người Pháp nổi tiếng Jean Francis Gravelet, với biệt danh là Blondin vì có mái tóc nâu, đi bộ trên một sợi dây dài 61 mét (200 feet) giăng trên thác nước chảy xiết Niagara. Khi anh đến đầu dây bên kia cách an toàn thì tiếng hoan hô nhiệt liệt vang dội từ phía đám đông gần 300.000 khán giả. Rồi điều gây kinh ngạc nhất đã xảy ra, ông Blondin nhìn đám đông và nói “Quý vị có tin rằng tôi có thể cõng một người tên lưng và đi trở lại đầu dây bên kia không?” Đám đông reo lên “Tin! Tin! Tin chớ! Anh là người làm xiếc vĩ đại nhất thế giới đấy!” Ông Blondin lại hỏi “Vậy thì ai xung phong đến đây với tôi?” Nhưng không ai xung phong cả. Ông Blondin vội quay sang ông bầu Harry Colcord và hỏi: “Ông có tin rằng tôi có thể cõng ông đi trên dây không?” Ông Harry trả lời: “Dĩ nhiên là tin chớ!” Ông Blondin lại hỏi một lần nữa: “Nếu vậy, ông muốn đi trên dây với tôi không?” Ông Harry đáp: “Muốn chớ! Cho tôi đi với!” Thế là ông Harry ngồi lên lưng, ôm cổ ông Blondin và họ bắt đầu cuộc đi chậm chạp và đầy nguy hiểm trên dây để trở về đầu dây bên kia. Hai lần họ suýt chết vì người đánh cuộc (tức là người có khả năng mất một số tiền lớn nếu hai ông thành công) rung dây với hy vọng làm cho họ ngã. Nhưng họ vẫn ráng xoay sở và đi đến đầu dây bên kia cách an toàn. Câu chuyện về ông Blondin và ông Harry Colcord minh họa một cách cụ thể vấn đề Tin Chúa Cứu Thế Giê-xu, một vấn đề khá trừu tượng. Đám đông tin rằng ông Blondin có thể cõng một người đi trên dây băng ngang trên thác. Nhưng không ai có đủ lòng tin cậy để bám vào lưng của ông Blondin. Còn ông Harry Colcord không chỉ tin vào tài nghệ của ông Blondin, nhưng còn tin rằng ông Blondin là một người bạn đáng tin cậy, tin ông Blondin tới mức sẵn sàng giao mạng sống của mình cho ông Blondin. Ông Lu-ca viết Phúc Âm cho những người dám tin chắc vào các sự kiện liên quan đến Chúa Cứu Thế Giê-xu. Ông Giăng viết Phúc Âm cho những ai hoài nghi không dám tin cậy Chúa Cứu Thế Giê-xu. Trong sách Giăng, tác giả kêu gọi chúng ta tin rằng Chúa Cứu Thế Giê-xu là Con Đức Chúa Trời và Ngài là Đấng duy nhất có thể ban cho chúng ta sự sống vĩnh cửu. Chúng ta phải tin tới mức sẵn sàng giao phó mạng sống của mình vào trong tay Ngài. Thâm nhập Vào thời ông Giăng viết Phúc Âm này, số Cơ Đốc nhân thế hệ thứ hai đã gia tăng đáng kể. Các Cơ Đốc nhân này cũng tương tự như Cơ Đốc nhân thế hệ thứ hai ngày nay – nhiều người không gặp Chúa Cứu Thế Giê-xu cách cá nhân. Đa số họ tin Đức Chúa Trời, nhưng không tin chắc Chúa Cứu Thế Giê-xu là Con Đức Chúa Trời. Ông Giăng viết Phúc Âm này nhằm thuyết phục thành phần này tin rằng Chúa Giê-xu là Con Đức Chúa Trời. Phương cách duy nhất để nhận được sự sống đời đời (Giang 20:31) là tin nhận Ngài. Nếu nhiều năm qua bạn đi nhóm họp ở nhà thờ nhưng không nhận biết chắc chắn về Chúa Cứu Thế Giê-xu hoặc sự sống vĩnh cửu thì Phúc Âm Giăng cũng dành cho bạn đấy. Cụm từ chủ chốt của Phúc Âm này là “hễ ai tin Ngài thì được sự sống đời đời” (Giang 3:15, 16, 36, 5:24, 6:27-29, 35, 40, 47, 68-69, 11:25-26, 20:31). Chỉ người nào tin Con Đức Chúa Trời thì người ấy mới được sự sống đời đời. Sách Giăng dùng từ “tin” đến 98 lần, tất cả đều dưới dạng động từ, chẳng có lần nào dưới dạng danh từ cả. Tin không phải chỉ là điều bạn có; mà đó là hành động mà bạn thực hiện . Có thể chia sách Giăng làm ba phần. Trong phần thứ nhất (Chương 1 đến 12) , Chúa Giê-xu lặp đi lặp lại rằng “giờ Ngài chưa đến” (Giang 2:4, 7:6, 8,30, 8:20). Trong phần thứ hai (Chương 13 đến 17) , Ngài phán rằng “giờ Ngài đã đến” (12:23, 13:1, 16:21, 32, 17:1). Còn phần thứ ba (Chương 18 đến 21) mô tả “giờ” hy sinh và vinh hiển của Ngài.
I. Tin Con Độc Sanh của Đức Chúa Trời ban cho sự sống đời đời (1-12)
Tiểu đề của phần thứ nhất là Sự Sống Vĩnh Cửu. Phần này dùng từ “sự sống đời đời” 32 lần trong tổng số 36 lần trong toàn sách. Phần này nhằm bày tỏ Chúa Giê-xu là Con Đức Chúa Trời, là Đấng ban sự sống đời đời. Ông Giăng chỉ ghi lại bảy phép lạ của Chúa Giê-xu. Ông mệnh danh các phép lạ đó là “các dấu hiệu”. Các dấu hiệu này cho thấy rằng Chúa Giê-xu thật là Con Đức Chúa Trời. Cả bảy dấu hiệu đều nằm trong phần thứ nhất của sách Giăng:
1. Chúa Giê-xu biến nước thành rượu (Giang 2:1-11). 2. Chúa Giê-xu chữa lành con trai quan thị vệ (4:46-54). 3. Chúa Giê-xu chữa lành người bại (5:1-9). 4. Chúa Giê-xu hoá bánh ra nhiều (cho 5000 người ăn) ( 6:1-14). 5. Chúa Giê-xu đi bộ trên mặt biển và “chuyên chở thần tốc” các môn đệ (6”16-21) . 6. Chúa Giê-xu chữa lành người mù (9:1-7). 7. Chúa Giê-xu khiến ông La-xa-rơ sống lại (11:1-46). Chúa Giê-xu làm những phép lạ này với mục đích làm cho các môn đệ tin nơi Ngài (2:11,4:48, 10:25, 38). Bảy việc làm (phép lạ hoặc dấu hiệu) của Chúa Cứu Thế Giê-xu được ghi lại để minh hoạ cụ thể bảy lời phán của Ngài.
Trong mười hai chương đầu, Chúa Giê-xu ban cho những người tin Ngài bảy lời hứa:
1. Người sẽ chẳng bao giờ khát (4:14). 2. Người sẽ chẳng bao giờ đói (3). 3. Người sẽ chẳng bao giờ bị bỏ ra ngoài (6:37). 4. Người sẽ chẳng bao giờ đi trong nơi tối tăm ( 8:12). 5. Người sẽ chẳng bao giờ thấy sự chết ( 8:51). 6. Người sẽ chẳng bao giờ bị hư vong (10:28). 7. Người sẽ chẳng bao giờ chết (11:26). Chúng ta cùng chú ý xem bảy việc làm của Chúa Giê-xu tương ứng với bảy lời hứa phán của Ngài như thế nào. Ngài hứa với những người tin Ngài rằng họ sẽ chẳng bao giờ khát và Ngài đã biến nước thành rượu. Ngài hứa rằng ai tin Ngài sẽ không bao giờ đói và Ngài đã hoá bánh đãi 5000 người ăn. Chúa Giê-xu hứa rằng người đến với Ngài sẽ không hề bị bỏ ra ngoài và Ngài đã đi bộ trên mặt nước để đến với các môn đệ, rồi nhanh như chớp Ngài đưa tất cả các môn đệ trong thuyền tới nơi họ cần đến. Chúa hứa rằng ai tin Ngài sẽ chẳng đi trong nơi tối tăm và Ngài đã chữa lành người mù. Chúa Giê-xu bảo đảm với các môn đệ rằng họ sẽ không hề thấy sự chết, chẳng hề bị hư mất hoặc chết. Tương ứng với lời hứa đó là sự chữa lành con trai thị vệ, chữa lành người bại và việc khiến La-xa-rơ, bạn của Ngài sống lại. Các phép lạ của Chúa Giê-xu minh chứng rằng Ngài thật là Con Đức Chúa Trời và Ngài có quyền năng ban sự sống vĩnh cửu cho tất cả những người tin Ngài. Bạn cũng có thể tin Ngài vì các việc Ngài làm chứng tỏ rằng lời dạy của Ngài là thật. Lúc đầu, có nhiều người tuyên bố rằng họ tin Ngài vì các công việc và lời dạy của Ngài (Chương 1 đến 4) . Nhưng khi Chúa Giê-xu bắt đầu công bố những điều lạ lùng về chính Ngài thì nhiều người lại bắt đầu nghi ngờ Ngài (Chương 5 và 6) . Một trong những lời công bố đó là họ phải ăn thịt và uống huyết Ngài để được sự sống vĩnh cửu (6:53-54). Những lời công bố cùng những việc làm về sau của Chúa Giê-xu nhằm thử nghiệm niềm tin của họ nơi Ngài. Một trong những dịp thử nghiệm đó là Chúa Giê-xu chủ tâm hoãn ngày viếng thăm, cứu giúp ông La-xa-rơ, bạn của Ngài, đã chết (11:15). Kết cuộc, dân chúng đã phân làm hai nhóm đối lập nhau: nhóm người không tin Chúa Giê-xu (7:5, 48, 8:24, 45-46, 10:25, 38, 12:37) và nhóm người tin Ngài (7:31,8:30, 10:42, 11:45, 12:11, 42).
II. Tin Con là con đường dẫn đến cùng Cha (13-17)
Cuối phần thứ nhất, nhiều người không tin Chúa Giê-xu vì cớ lời dạy của Ngài (6:60-64, 12:37). Tuy nhiên, cũng có những người tin Chúa Giê-xu nhưng không dám công khai vì sợ hãi (12:42). Trong phần thứ hai, Chúa Giê-xu tập trung dạy các môn đệ. Những lời dạy này hợp thành bài giảng tại phòng cao trong gần thứ hai (Chương 13-16) . Chủ đề chính của bài giảng này là tình yêu thương. Toàn bộ sách dùng danh từ tình yêu thương đến 7 lần, nhưng phần này dùng danh từ đó đến 6 lần. Còn toàn bộ sách dùng động từ yêu thương đến 37 lần. Thế mà phần hai dùng động từ này đến 25 lần. Chúa Giê-xu giải thích cho các môn đệ Ngài biết rằng vì yêu thương họ mà Ngài đành hy sinh tính mạng vì họ (15:13). Thành phần người đến nhóm họp ở nhà thờ trải qua nhiều năm nhưng vẫn chưa tin chắc về Ngài cần phải nắm vững điều này: Chúa Giê-xu rất yêu thương bạn. Ngài yêu thương đến mức nào? Ngài yêu thương bạn đến mức hy sinh mạng sống Ngài vì bạn (15:13). Nhưng khi Chúa Giê-xu báo trước rằng Ngài sắp chịu chết và xa rời họ thì các môn đệ vô cùng hoang mang, lo sợ. Họ không rõ Chúa đi đâu và làm sao họ có thể theo Ngài (14:5). Nhiều lần Chúa đã giải thích cho các môn đệ rằng Ngài đi về với Cha và Ngài là Con đường, Chân lý và Nguồn sống duy nhất để đến với Cha (13:1, 14:6,12, 28, 16:10, 17). Thế nhưng các môn đệ vẫn không hiểu nổi. Chỉ khi Chúa giảng giải lần cuối rằng Ngài đến từ nơi Cha nên Ngài sắp rời trần gian trở về với Cha thì họ mới hiểu và tin (16:28, 30). Khi ấy, Chúa Giê-xu nhận xét: “Bây giờ các con tin rồi sao?” (16:31 -B.D.Y). Trong phần thứ nhất, Chúa Giê-xu thử nghiệm niềm tin của dân chúng đối với Ngài. Trong phần thứ hai, Chúa Giê-xu thử nghiệm niềm tin của các môn đệ đối với Ngài. Nhưng những cuộc thử nghiệm này không nhằm thử niềm tin để được cứu rỗi, nhưng nhằm thử niềm tin để phục vụ. Chúa Giê-xu thử các môn đệ ba lần. Lần thử thứ nhất ghi trong Chương 13. Trong chương này, Chúa Giê-xu thử các môn đệ bằng cách truyền dạy họ phải yêu thương lẫn nhau khi Ngài vắng mặt (13:34). Lần thứ hai ghi trong Chương 14. Chúa Giê-xu báo cho các môn đệ rằng Ngài sẽ rời họ (thông qua sự chết của Ngài) , đi về cùng Cha, rồi sẽ trở lại với họ (14:2-4). Chúa Giê-xu muốn thử xem các môn đệ có vui mừng vì cớ họ yêu thương Ngài hay không (14:28). Lần thử nghiệm thứ ba ghi trong Chương 15 và 16. Sự thử nghiệm này nhằm thử xem họ đứng vững trong tình yêu thương của Ngài hoặc sẽ vấp ngã (16:1). Chúa báo trước cho các môn đệ rằng họ sẽ bị bắt bớ (15:20, 16:2). Nhưng họ phải làm chứng về Ngài (15:27). Từ Chương 13 đến 16 là Bài Giảng của Con Đức Chúa Trời, Chương 17 là Lời Cầu xin của Con Đức Chúa Trời. Trong Lời cầu xin này (tức là Lời Cầu nguyện) , Chúa Giê-xu cầu nguyện cho bạn là người tin Ngài để bạn tin rằng Ngài là Đấng được Đức Chúa Cha sai đến thế gian (17:20-21). Trong phần thứ nhất, Bảy Dấu Hiệu bày tỏ cho chúng ta rằng Ngài là Con Đức Chúa Trời. Phần thứ hai là Bài Giảng Của Ngài thử nghiệm niềm tin của chúng ta về sự kiện Ngài là Con của Đức Chúa Trời. Còn phần thứ ba và là phần cuối là Sự Khổ Nạn Của Ngài chứng minh cách chắc chắn, không còn nghi ngờ gì được về sự kiện Ngài là Con của Đức Chúa Trời.
III. Tin lời chứng của Con Đức Chúa Trời là thật (18-21)
Phần thứ ba ghi lại sự kiện Con Đức Chúa Trời bị bắt (Chương 18) , chịu đóng đinh (Chương 19) , và sống lại (Chương 20) rồi hiện ra (Chương 21) . Ông Giăng tuyên bố rõ ràng rằng mục đích của ông khi viết sách là để chúng ta tin Chúa Cứu Thế Giê-xu là Con Đức Chúa Trời và nhờ niềm tin đó, chúng ta hưởng được sự sống vĩnh cửu (20:30-31). Trong phần này, ba lần ông Giăng viết rằng đây là những lời chứng cho chân lý (18:37, 19:35, 21:24). Chân lý là tiểu đề của phần này. Ba lần ông Phi-e-rơ chối bỏ Chân lý (18:17, 25, 27). Ông Phi-e-rơ và ông Giăng tin chân lý khi họ bước vào trong mộ và thấy ngôi mộ trống (20:8). Khi nhìn thấy dấu đinh nơi sườn Chúa Giê-xu, thì ông Thô-ma tin Chân lý và không còn hoài nghi nữa (20:29). Trong phần thứ nhất, ông Giăng viết để thuyết phục bạn rằng Chúa Giê-xu là Con Đức Chúa Trời, là Đấng ban sự sống đời đời. Đến phần thứ hai, ông tìm cách thuyết phục bạn rằng Chúa Cứu Thế Giê-xu yêu thương bạn đến nỗi Ngài sẵn sàng chịu chết vì bạn. Nếu bạn vẫn chưa tin, thì sang phần thứ ba, tác giả hy vọng rằng chân lý về sự sống lại sẽ thuyết phục bạn. Nếu bạn vẫn không tin Chúa Cứu Thế Giê-xu, thì bạn làm cách nào lý giải sự kiện Ngài từ kẻ chết sống lại, một sự kiện chắc chắn như đinh đóng cột. Trọng tâm Chỉ những ai tin Con Đức Chúa Trời mới nhận được sự sống vĩnh cửu. Thực hành Nhiều người tin Đức Chúa Trời hiện hữu. Như vậy là tốt. Nhưng tin như vậy chưa đủ để nhận được sự sống vĩnh cửu. Họ phải tin rằng Chúa Cứu Thế Giê-xu là Con Đức Chúa Trời nữa. Rồi phải tin rằng chỉ một mình Ngài có thể ban cho sự sống đời đời. Trước tiên, bạn phải tin các phép lạ của Chúa Giê-xu (2:11) và lời chứng của Ngài (4:39, 17:20). Đức Chúa Trời sẽ thử nghiệm niềm tin của bạn đối với các phép lạ của Ngài bằng cách truyền cho bạn những mệnh lệnh có vẻ vô lý. Chẳng hạn như Ngài bảo viên chức đi trở về nhà nơi con trai của ông đang đau nặng (4:50). Ngài bảo người bại đứng lên, vác nệm đi về nhà (5:18). Ngài bảo các môn đệ đãi đám đông 5000 người ăn (6:5-6). Ngài bảo người mù đi đến ao rửa mắt (9:7). Chúa thử đức tin của bạn đối với lời chứng của Ngài qua những lời tuyên bố nghe có vẻ phi lý. Chẳng hạn như Ngài phán rằng bạn phải ăn thịt và uống huyết của Ngài (6:53). Nhưng điều nghe có vẻ phi lý nhất có lẽ là chỉ có thông qua Ngài bạn mới có thể đến thiên đàng. Những người không có niềm tin đúng đắn chân thật ngay từ ban đầu đều sẽ bỏ cuộc và rời bỏ Ngài (6:66). Thứ hai, bạn phải tin nơi chính Chúa Cứu Thế Giê-xu, như ông Harry Colcord đã tin tưởng và giao phó mạng sống của ông trên đời này cho diễn viên xiếc Blondin thể nào, thì bạn phải tin cậy Chúa là Đấng ban sự sống đời đời thể ấy (6:67-69). Đức Chúa Trời thử nghiệm để xem bạn có tin rằng Ngài có thể ban cho bạn sự sống vĩnh cửu hoặc không tin (11:25). Thứ ba, bạn phải vâng giữ điều răn của Ngài. Điều răn đó là bạn phải yêu mến Ngài và làm chứng về Ngài dù đang bị bức hại. Những điều răn này nhằm thử nghiệm những người mà Ngài muốn sai phái họ thực hiện những sứ mạng đặc biệt (20:21). Cuộc thử nghiệm này gắt gao hơn bất cứ sự thử nghiệm nào khác đã diễn ra trước đó. Thí dụ như trường hợp ông Phi-e-rơ, ông bị thử nghiệm xem ông có chối Chúa Giê-xu hoặc không. Nhiều Cơ Đốc nhân (tương tự như ông Phi-e-rơ) thực sự thất bại trong cuộc thử nghiệm này (16:32). Nhưng họ không mất sự cứu rỗi. Nếu phải đối phó với cuộc thử nghiệm thứ ba này thì không nên lo sợ vì Chúa luôn luôn báo trước và khích lệ chúng ta. Ngài sẽ ban sự bình an của Ngài cho chúng ta (16:33, 20:21). Đối với những người thất bại trong cuộc thử nghiệm này, Chúa sẽ lần hồi phục hồi họ: Ngài ban cho họ một cơ hội thứ hai rồi lại giao phó công tác cho họ (21:15-19). Tất cả các cuộc thử nghiệm này dẫn đến kết quả là bạn bắt đầu tận hưởng sự sống sung mãn và vĩnh cửu mà Chúa Giê-xu hứa ban cho ngay trên đời này. Nhưng sự sống vĩnh cửu là gì? Chúa Giê-xu cho chúng ta biết định nghĩa của Ngài trong 17:3 – sự sống vĩnh cửu là nhận biết Cha, cùng Chúa Cứu Thế Giê-xu là Đấng Cha đã sai đến. Chúa Giê-xu là Con Một của Đức Chúa Trời
